USG Reumatologiczne – na co należy zwracać uwagę?
W dzisiejszym wpisie poruszymy istotny temat wyboru odpowiedniego ultrasonografu dla reumatologów. Ze względu na specyfikę tej dziedziny medycyny, należy pamiętać o kilku ważnych elementach, gdyż samo wpisanie do wyszukiwarki „aparat usg cena” nie rozwiąże wszystkich wątpliwości związanych z wyborem najlepszego rozwiązania w zakresie aparatu USG dla reumatologów.
Jaki aparat usg do USG reumatologicznego wybrać?
Zestaw do badania USG reumatologicznego powinien składać się z ultrasonografu wyposażonego przede wszystkim w głowice liniowe wysokich częstotliwości oraz lekarza doskonale znającego anatomię, potrafiącego zróżnicować zmiany patologiczne. W temacie wyboru ultrasonografu reumatologicznego nie wystarczy napisać tylko jaki sprzęt jest najlepszym wyborem, lub jakich głowic używać dla poszczególnych stawów, choć to jest bardzo ważne, rozpocząć należy od najważniejszego – od człowieka wykonującego badanie. Niezaprzeczalnie, w przypadku badań małych jak i dużych stawów, bardzo ważną kwestią jest doskonała znajomość anatomii przez osobę wykonującą badanie. Umiejętność prawidłowego nazwania struktur anatomicznych widocznych na ekranie, ocena zmian patologicznych oraz wyłuskanie z otrzymanego obrazu istotnych informacji jest niezbędne do oceny stopnia choroby.
Specyfika aparatu usg do reumatologii
W reumatologii badaniu ultrasonograficznemu poddaje się zarówno duże jak i małe stawy, często porównując staw z jednej strony pacjenta ze stawem opozycyjnym. Zabieg taki pozwala uzyskać punkt odniesienia lecz wymaga od badającego sporego doświadczenia pozwalającego charakteryzować zmiany, ocenić zdrowe struktury a dodatkowo wymaga dłuższego czasu badania. Często zmiany w stawach są stosunkowo małe, a ocena np. nadżerek wymaga kilku projekcji aby ocenić zmianę prawidłowo i dlatego bardzo istotnym czynnikiem jest jakość obrazu uzyskiwanego na ekranie ultrasonografu.
Głowice o wysokich częstotliwościach są przyjacielem lekarza reumatologa podczas badania USG.
Spektrum częstotliwości wykorzystywanych podczas badania reumatologicznego jest bardzo szeroki, gdyż wykorzystuje się jak już zostało napisane głowice wysokoczęstotliwościowe ale również głowice o niskich częstotliwościach, łącznie z głowicą convexową. Jeśli chcemy wykonać badanie małych stawów niezaprzeczalnie wysokie częstotliwości są jak najbardziej pożądane. Dzięki właściwościom fizycznym fali ultradźwiękowej, której rozdzielczość się zwiększa proporcjonalnie do długości fali wysokie częstotliwości (rzędu 19.0 – 24.0 MHz) idealnie nadają się do badania stawów na płytkich głębokościach. Uzyskiwany na ekranie ultrasonografu obraz ma wysoką rozdzielczość, dzięki czemu można dobrze rozróżnić mięśnie, ścięgna a także przebieg nerwu, który dzięki wysokim częstotliwościom jest dobrze widoczny.
Ocena kości pod względem występowania nadżerek, jak już zostało napisane, wymaga od badającego wykonania kilku projekcji pozwalających jednoznacznie uznać obrazowaną strukturę jako nadżerkę. Należy pamiętać o tym, że ultrasonograf nie nadaje się do oceny kości, gdyż kość nie przewodzi fali ultradźwiękowej, niemniej można ocenić stan chrząstki stawowej lub zajrzeć do szpary stawowej oraz ocenić stan powierzchni kostnych.
Funkcje Dopplera
Kolejnym bardzo ważnym elementem wyposażenia, który powinien zawierać ultrasonograf jest Doppler wolnych przepływów nazywany Power Doppler-em lub Dopplerem Mocy. Jest to rodzaj Dopplera Kolorowego (CFM) dzięki któremu można ocenić przepływ w naczyniach oraz stan i stopień ukrwienia np. w błonie maziowej. Power Doppler charakteryzuje się tym, że w przeciwieństwie do Dopplera Kolorowego nie jest on ustawiony na prędkość przepływającej krwi przez naczynie a na jego intensywność. Jeżeli krew przepływa przez naczynie z dużą intensywnością obraz Powej Dopplera jest jaśniejszy, a jeśli intensywność jest mała jasność koloru jest mniejsza. Istotnym czynnikiem jest odpowiednie ustawienie parametru PRF (Pulse Repetition Frequency) na poziomie 1.1 kHz. Takie ustawienie pozwala zobrazować bardzo małe przepływy co pozwala na odpowiednią ocenę oglądanej struktury.
Badanie dużych stawów wymaga niższych częstotliwości, pozwalających wniknąć głębiej fali ultradźwiękowej i uzyskać obraz mięśni, ścięgien, nerwów etc. a także obraz zarysów kostnych co ma istotne znaczenie. Dobrym rozwiązaniem jest posiadanie głowicy convex na wyposażeniu ultrasonografu. Głowice tego typu dysponują częstotliwościami od 1.0 MHz przez co badanie np. bioder u otyłych pacjentów nie nastarcza problemów a dzięki szerokiemu kątowi widzenia dzięki jednemu przyłożeniu głowicy można uzyskać szerszy obraz na ekranie. Dodatkowo głowica typu convex może być przydatna przy badania stawu kolanowego i obrazowaniu łękotki. Oczywiście te stawy można również badać za pomocą głowicy liniowej, pamiętać jednak należy o zmniejszeniu częstotliwości na jedną z najniższych częstotliwości jakie posiada (nawet 4.0 MHz).
Głowica liniowa
W przypadku badań reumatologicznych uzasadnionym wydaje się posiadanie głowicy liniowej wysokiej częstotliwości typu „Hokej”, czyli o kształcie kija hokejowego. Długość czoła takiej głowicy wynosi ok 3 cm, jest bardzo wąska dzięki czemu badanie pacjentów reumatologicznych z przykurczem palców jest łatwiejsze. Małe wymiary stopki głowicy pozwalają lepiej nią manewrować w trudnodostępnych miejscach ułatwiając ocenę zmian.
Głowice ultrasonograficzne mają ograniczoną długość do ok 5 cm. przez co uzyskanie na jednym obrazie długich struktur nie jest możliwe. Rozwiązaniem tego problemu jest możliwość wyposażenia współczesnych ultrasonografów w obrazowanie panoramiczne uzyskiwane na głowicach liniowych ale także na głowicach convex. Uzyskanie na ekranie odpowiedniej długości sekwencji wiąże się z naciśnięciem przycisku uruchamiającego sekwencję rejestrowania, przeciągnięcia głowicy wzdłuż interesującej nas struktury a następnie naciśnięcie przycisku kończącego przechwytywanie sekwencji panoramicznej. Z praktycznego punktu widzenia jest to metoda stosunkowo łatwa do wykonania, a dająca dodatkowe możliwości podczas badania.
Ultrasonograf dla reumatologa
Ultrasonograf do reumatologii to urządzenie, które powinno dysponować odpowiednią mocą obliczeniową oraz posiadać możliwość wyposażenia w szerokie spektrum głowic przede wszystkim liniowych wysokich częstotliwości. Dobrym rozwiązaniem wydaje się wyposażenie ultrasonografu w co najmniej dwa gniazda głowic unikając w ten sposób konieczności przepinania konektorów przy każdorazowej zmianie głowicy, minimalizując w ten sposób możliwość uszkodzenia lub wyrobienia gniazda. Przy współczesnej miniaturyzacji sprzętu wybór aparatu przenośnego nie powinien być złym wyborem, ze względu na kość obrazowania. Wybór dużego stacjonarnego aparatu usg niesie za sobą natomiast posiadanie zazwyczaj wyższych mocy obliczeniowych, min. 3 gniazd głowic czy chociażby dobrej jakości dużego monitora.
Podsumowanie
Niewątpliwie, przed zakupem ultrasonografu dla reumatologów warto zamówić instalację testową dzięki której w warunkach gabinetu można sprawdzić jakość oferowanych głowic pod względem tego co oferują po przyłożeniu do ciała pacjenta. Kosmed oferuje bezpłatną kilkudniową instalację testową, która nie zobowiązuje do zakupu aparatu usg.
Redakcja KOSMED