USG płuc – tak to możliwe ale…
Wielu z nas w codziennej pracy stosuje aparat USG do stosunkowo standardowych badań – jama brzuszna, ginekologia czy kwestie kardiologiczne to główny przedmiot diagnostyczny przy użyciu tej technologii. Jednak istnieje także wiele zastosowań takich urządzeń jak ultrasonograf, które z pozoru mogą się okazać trudne do wdrożenia. Jednym z nim jest ultrasonografia płuc.
Ultrasonograf – urządzenie nie do wszystkiego
Ultrasonografia ze względu na właściwości fizyczne fali ultradźwiękowej nie nadaje się do wszystkich rodzajów badań. Fala dźwiękowa jaka jest generowana przez głowicę ultradźwiękową rozchodzi się z różną prędkością, w zależności od ośrodka. Najlepszym przewodnikiem jest płyn, a najgorszym powietrze. Pierwszy jest pożądany w ultrasonografii, a drugi znienawidzony. Pewne narządy wewnętrzne są niedostępne i nie diagnostyczne dla ultrasonografii właśnie ze względu na obecność w nich gazów. Płuca ze względu na swoją budowę i przeznaczenie, są nieosiągalne dla fali ultradźwiękowej podobnie jak jelita i żołądek, które mogą być wypełnione gazami przez co obraz na monitorze ultrasonografu jest nie diagnostyczny.
Jak to więc możliwe, że można wykonywać badania USG płuc?
Jak dotychczas producenci ultrasonografów z całego świata nie znaleźli odpowiedzi oraz rozwiązania tego problemu, nie ma specjalistycznych dedykowanych sond, które swoimi parametrami „przebiły” by się przez powietrze wypełniające płuca.
Obraz ultrasonograficzny po przyłożeniu głowicy w miejsce gdzie fala ultradźwiękowa ma dostęp do struktur płucnych jest zaszumiony, pełen artefaktów i żadna struktura nie jest widoczna. Lekarze jednak zauważyli, że w zależności od zmian w płucach obraz artefaktów jest inny dla zdrowych struktur a inny dla chorych. Dzięki odniesieniu widocznych na ekranie artefaktów do objawów klinicznych i wyników innych badań, można określić rodzaj choroby występującej u pacjenta.
Bardzo dobre obrazowanie płynów dzięki ich dobrej przenikalności przez wiązkę ultradźwiękową, w niepodważalny sposób można ocenić obecność płynu w klatce piersiowej, co znalazło szerokie zastosowanie m inn. w medycynie ratunkowej.
Jaki sprzęt jest potrzebny do ultrasonografii płuc?
Do wykonania badania niezbędny jest ultrasonograf wyposażony w odpowiednie głowice, dzięki którym można zbadać zarówno pacjentów szczupłych jak i otyłych. Jest to szczególnie istotne, gdy wśród naszych pacjentów są osoby, posiadające nadwagę.
Wybór ultrasonografu
W związku z oceną stanu pacjenta opierającą się na przypisaniu obrazu artefaktów do odpowiedniej jednostki chorobowej, a nie skupianiu się na różnicach między strukturami oglądanych tkanek do podstawowej oceny wystarczy aparat do badań podstawowych. Ultrasonograf budżetowy również znajdzie tutaj swoje zastosowanie, niezależnie od tego czy cena ultrasonografu była wysoka czy niska. Nie ma tu większego znaczenia czy jest to ultrasonograf przenośny czy stacjonarny. Istotne jest to, aby była możliwość wyłączenia częstotliwości harmonicznych oraz aby istniała możliwość pracy na kilku częstotliwościach, gdyż dzięki temu dostosujemy długość wiązki do gabarytów pacjenta (niższe częstotliwości penetrują głębiej, wyższe płycej).
Głowice ultradźwiękowe
Aparat USG przeznaczony do badania płuc powinien być wyposażony w dwa rodzaje głowic:
- Głowica convex
- Głowica liniowa
Pierwsza z nich, dzięki swoim właściwościom fizycznym, niższym częstotliwościom, zwiększa penetracje dzięki czemu możemy ocenić stan pacjentów otyłych.
Druga głowica, liniowa, pozwala na dobre zbadanie pacjentów szczupłych lub dzieci, a dzięki węższej szerokości czoła głowicy ułatwia dostęp do płuc w przestrzeniach międzyżebrowych.
Ustawienia aparatu do wykonania usg płuc
Ultrasonograf do zbadania płuc, nie musi być maszyną z najwyższej półki oferowanych na rynku aparatów USG. Cena ultrasonografu, nie gra tutaj dużej roli Wystarczy aby mógł pracować z głowicą liniową oraz convex, oraz miał możliwość pracy na częstotliwościach fundamentalnych.
Odpowiednia częstotliwość- fundamentalna jest bardzo ważną składową ustawienia ultrasonografu, gdyż pracując na częstotliwościach harmonicznych wycinanych jest zbyt wiele zakłóceń, które w tym przypadku są podstawą oceny schorzenia. Konkretna wartość częstotliwości jest sprawą indywidualną uzależnioną od pacjenta, ale dobrze jest rozpocząć badanie z częstotliwością między 3,0 a 5,0 MHz. Taka częstotliwość umożliwia zbadanie pacjentów o różnej budowie.
Dodatkowym atutem ultrasonografu do badania płuc, jest możliwość wyłączenia różnych elektronicznych filtrów przetwarzających obraz, wycinających zakłócenia i szumy, zmieniających jego parametry w sposób elektroniczny. Jest to istotne ponieważ nie chodzi o uzyskanie jak najlepszego obrazu badanych struktur tylko o jak najmniejsze przefiltrowanie systemu aby nie wyciąć zakłóceń i artefaktów, które są diagnostyczne.
Podsumowanie
Podsumowując jednym słowem: TAK – badanie USG, oraz ocena zmian w płucach jest możliwa, lecz wymaga od operatora doświadczenia w ocenie obrazu uzyskiwanego na ekranie. Istotne jest także odpowiednie przygotowanie ultrasonografu, oraz głowic usg, pozwalających na wykonanie tego rodzaju badania. Należy także pamiętać o tym, że cena ultrasonografu nie jest tutaj istotnym czynnikiem wpływającym na możliwość wykonania usg płuc.
Redakcja KOSMED